รู้ทันโรค ต้อเนื้อ รักษาได้ ก่อนจะสายเกินแก้

ต้อเนื้อ เป็นความผิดปกติของเนื้อเยื่อบุตาที่พบได้ทั่วไป ความรุนแรงขึ้นอยู่กับปัจจัยที่กระทบ สามารถรักษาและป้องกันได้โดยจักษุแพทย์

ต้อเนื้อเป็นภาวะที่ผิดปกติทางตา ที่สามารถพบได้บ่อยขึ้นอยู่กับปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม พันธุกรรมและอาชีพการทำงานของแต่ละคน เพื่อให้เกิดการเข้าใจสาเหตุของการเกิดโรคและความผิดปกตินี้จึงควรสังเกตอาการและป้องกันตัวเองจากปัจจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องและส่งผลกระทบต่อการเกิดต้อเนื้อ ก็จะช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดต้อเนื้อได้เช่นกัน

ต้อเนื้อคืออะไร?

ต้อเนื้อ คืออาการผิดปกติของเนื้อเยื่อบุตาที่โดนลม ฝุ่นและแสงแดดมากเกินไป จนทำให้เนื้อเยื่อบุตาดังกล่าวเกิดการพัฒนาที่ผิดปกติกลายเป็นรูปสามเหลี่ยมนูนขึ้นและหนาบริเวณมุมใดมุมหนึ่งของดวงตา ซึ่งอาจเกิดขึ้นในตาข้างเดียวหรือทั้งสองข้างก็ได้ ขึ้นอยู่กับว่าได้รับผลกระทบมานานเพียงใด ซึ่งจะทำให้เกิดรอยแดงและระคายเคืองในดวงตาได้ นอกจากนี้ต้อเนื้อยังสามารถทำให้เกิดการรบกวนการมองเห็นอีกด้วย การรักษาเบื้องต้นส่วนใหญ่จะใช้ยาหยอดตาเพื่อต้านการอักเสบและหล่อลื่นดวงตา หากเป็นมากอาจใช้วิธีการผ่าตัดต้อเนื้อแล้วแต่กรณี 

สาเหตุของต้อเนื้อ

สาเหตุที่แท้จริงของต้อเนื้อยังไม่เป็นที่ระบุแน่ชัด แต่เชื่อว่ามีหลายปัจจัยที่เกี่ยวข้องและก่อให้เกิดการพัฒนาที่ผิดปกติของเยื่อบุตา ซึ่งเป็นผลมาจากสิ่งที่ไปกระตุ้น ประกอบไปด้วย

• แสงอัลตราไวโอเลต(UV) การที่ตาได้รับรังสียูวีจากดวงอาทิตย์อย่างต่อเนื่องถือเป็นหนึ่งปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่ก่อให้เกิดภาวะต้อเนื้อได้ เช่น อาชีพที่ทำงานกลางแจ้งเป็นระยะเวลานาน ๆ ติดต่อกันอย่างชาวไร่, ชาวนา, คนงานก่อสร้าง เป็นต้น
• แสงสีฟ้าจากหน้าจอคอมพิวเตอร์, แท็บเลตหรือสมาร์ทโฟน เป็นแสงประเภทเดียวกันกับแสง UV ทำให้คนที่จ้องหน้าจอคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่กล่าวมาข้างต้น เป็นระยะเวลานาน ๆ จะทำให้ตาล้า เกิดการอักเสบ ตาแห้ง จนนำไปสู่การเกิดต้อเนื้อในที่สุด
• การระคายเคืองต่อสิ่งแวดล้อม เช่น ฝุ่น ลม อาจทำให้ดวงตาเกิดการระคายเคือง เมื่อสัมผัสเป็นระยะเวลานาน ๆ แบบต่อเนื่อง อาจนำไปสู่การเป็นต้อเนื้อได้
• การสืบทอดทางพันธุกรรม เช่น คนในครอบครัวมีประวัติการเป็นต้อเนื้อ
• มีภาวะตาแห้ง หรือเกิดการระคายเคืองอยู่บ่อยครั้ง ซึ่งอาจมีความไวต่อการเกิดต้อเนื้อมากกว่าปกติ
• โรคเบาหวาน

อาการของต้อเนื้อ

​ในระยะเริ่มแรกบางคนอาจไม่มีอาการใด ๆ หรืออาจพบเพียงแค่การระคายเคือง ตาแห้ง ตาแดง 

จนกระทั่งเริ่มมีการอักเสบ ส่งผลให้เกิดพัฒนาการของเส้นใยในเยื่อบุตา กลายเป็นตุ่มสีขาวหรือสีชมพูลักษณะเป็นผังผืดมีเส้นเลือดฝอยกระจาย จนระคายเคืองและแดงบวม ในบางรายอาจมีอาการคันเพิ่มด้วย หลังจากเริ่มมีตุ่มนูนขึ้นบริเวณมุมตา หากมีสิ่งเร้าหรือปัจจัยที่ก่อให้เกิดอาการต้อเนื้อกำเริบจะทำให้เกิดอาการระคายเคืองอย่างรุนแรง บางรายอาจถึงขั้นติดเชื้อจากการระคายเคืองจนทำให้ต้องขยี้ตา หรือมีอาการน้ำตาไหล

โดยในระยะรุนแรงอาจถึงขั้นทำให้เกิดอาการตาพร่ามัว เห็นภาพซ้อน เพราะต้อเนื้อได้พัฒนาและแพร่กระจายเข้าไปในตาดำ 

แนวทางในการรักษาต้อเนื้อ

​การรักษาต้อเนื้อขึ้นอยู่กับระดับของความรุนแรงและขนาดของตุ่มเนื้อที่เจริญเติบโต โดยผู้ป่วยจะต้องคอยเฝ้าระวังและสังเกตความผิดปกติของดวงตา เช่น หากเกิดอาการระคายเคือง คันตา ตาแดง อาจเข้ารับการรักษาจากจักษุแพทย์โดยเร็ว ซึ่งทางแพทย์จะมีการวิเคราะห์อาการเบื้องต้น ก่อนที่จะมีการจ่ายยาหยอดตาหรือน้ำตาเทียม เพื่อบรรเทาอาการระคายเคืองของดวงตา ในบางรายหากมีอาการระคายเคืองที่รุนแรงอาจได้รับยาต้านการอักเสบ เพื่อลดการอักเสบของต้อเนื้อ

ในกรณีที่ต้อเนื้อมีขนาดใหญ่อย่างมีนัยยะจนส่งผลต่อระดับการมองเห็น การ ผ่าต้อเนื้อ ถือเป็นวิธีการรักษาขั้นสุดท้ายเพื่อช่วยให้ผู้ป่วยได้กลับมามองเห็นได้เป็นปกติ โดย การผ่าตัดต้อเนื้อ มีด้วยกัน 2 วิธี ได้แก่

1.การผ่าตัดลอกต้อเนื้อ

เป็นการผ่าตัดต้อเนื้อ เพื่อลอกเอาก้อนต้อเนื้อที่ผิดปกติออก พร้อมเยื่อบุตาขาวที่ผิดปกติ ซึ่งวิธีการดังกล่าวจะใช้ระยะเวลาในการผ่าตัดค่อนข้างเร็ว เนื้อเยื่อที่ลอกออกไปนั้น ร่างกายจะซ่อมแซมและสร้างขึ้นมาใหม่ได้เอง เพียงแต่โอกาสที่จะกลับมาเป็นต้อเนื้อได้อีกครั้งเป็นไปได้มากถึง 50% 

2.การผ่าตัดลอกต้อเนื้อพร้อมปลูกเนื้อเยื่อ

การผ่าต้อเนื้อ เพื่อลอกเนื้อเยื่อจะเหมือนกับวิธีการแรก เพียงแต่จะมีการปลูกถ่ายเนื้อเยื่อขึ้นใหม่ โดยที่ไม่ต้องรอให้ร่างกายซ่อมแซมและสร้างเนื้อเยื่อขึ้นมาด้วยตัวเอง ข้อดีคือแผลผ่าตัดหายได้เร็ว โอกาสที่จะกลับมาเป็นต้อเนื้อมีเพียง 5-10% เท่านั้น หลังการผ่าตัด อาจได้รับยาต้านการอักเสบและติดตามผลการผ่าตัดอยู่เป็นระยะเพื่อป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ

ค่ารักษาการผ่าตัดต้อเนื้อขึ้นอยู่กับวิธีการผ่าตัดและระยะเวลาในการฟื้นฟูของผู้ป่วยและสถานบริการในการรักษาและผ่าตัด สามารถปรึกษาประเมิน ค่าผ่าตัดต้อเนื้อและค่ารักษาต่อเนื่องเพื่อให้ทราบถึงวงเงินที่ต้องเตรียมไว้

การป้องกันต้อเนื้อ

​สำหรับการป้องกันโรคต้อเนื้อส่วนใหญ่จะเป็นวิธีการลดความเสี่ยงของการเกิดโรคและวิธีปฎิบัติตัวเมื่อเริ่มเป็นต้อเนื้อในระยะแรก โดยมีวิธีการดังนี้

1. หลีกเลี่ยงการทำงานกลางแจ้ง เพื่อให้ดวงตาลดการการสัมผัสกับแสงแดดโดยตรง แต่ถ้ามีเหตุจำเป็นที่จะต้องทำงานกลางแจ้งควรสวมใส่แว่นกันแดด เพื่อลดแสงแดดหรือใส่หมวกเพื่อให้เกิดร่มเงาให้กับดวงตา
2. ใส่แว่นกรองแสงหรือใช้กระจกกรองแสง เมื่อทำงานผ่านหน้าจอคอมพิวเตอร์เป็นระยะเวลานาน ๆ
3. เมื่อขับขี่รถจักรยานยนต์ ควรใช้หมวกนิรภัยแบบเต็มใบและมีกระจกปิดกั้นลม เพื่อป้องกันลมที่เข้ามาปะทะกับดวงตาโดยตรง ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคต้อลมและพัฒนากลายมาเป็นโรคต้อเนื้อได้
4. หลีกเลี่ยงพื้นที่หรือสภาพแวดล้อมที่มีฝุ่นเยอะหรือมีลมแรง หากหลีกเลี่ยงไม่ได้แนะนำให้สวมแว่นตาเพื่อป้องกัน
5. ใช้น้ำตาเทียมเพื่อให้หล่อลื่นดวงตาของคุณให้ชุ่มชื้น โดยเฉพาะในสภาวะที่ตาแห้งหรือมีลมแรง จนเกิดการระคายเคืองตา
6. เข้ารับการตรวจดวงตาอยู่เป็นประจำ การตรวจดวงตาเป็นประจำสามารถช่วยตรวจพบต้อเนื้อได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ และติดตามการเปลี่ยนแปลง เฝ้าระวัง ป้องกันเพื่อมิให้ขยายตัวขึ้นได้

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากต้อเนื้อ

แม้ว่าต้อเนื้อจะเป็นโรคที่ไม่ร้ายแรง แต่ก็อาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รับการรักษา ซึ่งภาวะแทรกซ้อนของส่วนใหญ่จะเป็นความผิดปกติของดวงตา ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับขนาดของก้อนเนื้อที่แพร่กระจายในดวงตาด้วย ภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยประกอบไปด้วย

1. ความบกพร่องทางสายตา ด้วยการเจริญเติบโตของก้อนเนื้อสามารถที่จะลุกลามไปยังกระจกตาดำ ทำให้มีโอกาสที่จะเกิดสายตาเอียงขึ้นได้
2. เสียความมั่นใจ ด้วยขนาดของก้อนเนื้อที่ใหญ่ ทำให้ผู้อื่นเห็นได้ชัด อาจทำให้เกิดความวิตกกังวลและเสียความมั่นใจ
3. การติดเชื้อ แม้ว่าจะพบไม่บ่อยแต่หากไม่ได้รับการรักษา เมื่อมีอาการระคายเคือง อาจทำให้เกิดการอักเสบ มีรอยแดงและหากมีการขยี้ตาอย่างรุนแรง อาจทำให้เกิดการติดเชื้อในดวงตาได้
4. หลังการผ่าตัดด้วยวิธีปกติ ผู้ป่วยอาจกลับมาเป็นต้อเนื้อซ้ำอีกก็เป็นได้ เพราะการผ่าตัดปกติมีอัตราการเกิดต้อเนื้อซ้ำสูงถึง50% ในบางกรณี

ข้อควรรู้ที่สำคัญเกี่ยวกับต้อเนื้อ

สำหรับผู้ที่ได้รับผลกระทบ มีตัวเลือกในการรักษามากมาย ซึ่งการรักษาด้วยยาหยอดตาเป็นเพียงแค่การบรรเทาอาการระคายเคืองและลดการอักเสบของต้อเนื้อ ไม่มียาหยอดตาที่สามารถทำให้ต้อเนื้อหลุดลอกออกมาเองได้ ยกเว้นการผ่าตัดเท่านั้นจึงจะสามารถฟื้นฟูสมรรถภาพและการมองเห็นได้ ไม่แนะนำให้ซื้อยามาหยอดเอง ควรเข้ารับการตรวจและวินิจฉัยโรคจากจักษุแพทย์เท่านั้น การดูแลรักษาดวงตาและการป้องกันอยู่เป็นประจำถือเป็นสิ่งสำคัญยิ่งในการรักษาสุขภาพดวงตาและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่เกี่ยวข้องกับต้อเนื้อได้